Uğur Kepekçi
Sözlükte “uzaklaşmak, haktan ve hayırdan ayrılmak, muhalefet etmek” anlamındaki şatn (şütûn) veya “öfkesinden yanıp tutuşmak” manasındaki şeyt kökünden türediği ileri sürülen şeytan kelimesi (çoğulu şeyâtîn) “hayırdan ve rahmetten uzaklaşmış yaratık; yanıp helâke maruz kalmış varlık” demektir. (Diyanet İslam Ansiklopedisi)
Kur’an’da şeytanla insan türü arasındaki ilişkiye veya mücadeleye temas eden birçok ayet bulunmaktadır. Âdem’e melekler secde ettiği halde şeytan kibirlenip ilâhî emre karşı çıkmış, gerekçe olarak da kendisinin ateşten, Âdem’in çamurdan yaratıldığını ileri sürmüştür. İlâhî iradenin Âdem’in zürriyetine bütünüyle iyi ve bütünüyle kötü arasında takdir ettiği konumun bir gereği olmalıdır ki Cenâb-ı Hak hayırdan ve rahmetinden uzaklaştırdığı şeytana insanoğluna vesvese vermeye, çeşitli hile yöntemleriyle bâtılı hak gibi gösterip insanları doğru yoldan saptırmaya izin vermiştir.
İlahi mesajlar kitap ve peygamberlerle insanoğluna ulaştırılmış ve şeytanın hileleri, konumu, gücü kudreti yanında zaafları, onunla mücadele yolları da bildirilmiştir.
Şeytanın hileleri hakkında, onun kime ne zaman ne şekilde zarar verebileceği ya da onun bütün kötülüklerinden korunmanın yolları belirtilmiştir. Şeytan hakkında bilgiler, ilim sahiplerinin bilgisi dahlindedir.
Şeytanın bütün mahareti insanları tahrik etmek ve kendi yoluna çağırmaktan ibarettir. Ona uyup uymamak ise kişinin elinde olan bir şeydir. Şeytanın Salih kişiler üzerinde bir etkisi bulunmamaktadır. Dolayısıyla insanların yaptıkları kötülükler için şeytanı bahane etmeleri gerçekçi olmadığı gibi Allah katında da herhangi bir değere sahip değildir.
İlahi kaynaklarda bahsedildiği kadarıyla şeytan, insanoğlu tarafından görünmeyen ve sadece düşünce boyutunda faaliyet gösterebilen, etkileyebilen bir kudrete sahiptir.
Bu da insanoğlunun dünya imtihanında bir etken olarak Allah’ın verdiği kararla alakalı bir durumdur.
İnsana düşen görev; nedeni, nasılı, niçini, sorgulamak değil hikmetini aramak şeklinde derine dalmadan bilgi sahibi olmaktır.
Aslında şeytan “Euzubillahimineşşeytanirracim” ifadesine açıkça beyan edilen bir varlıktır. Anlamı: “Kovulmuş şeytanın şerrinden Allaha sığınırım.”
Şeytan denilen varlık Allah tarafından kovulmuş, her türlü şerle donatılmış ve korunmanın yolu da Allah’a sığınmak olduğu beyan edimiştir.
Prof. Dr. Haydar Baş Hocamızın Ehl-i Beyt Külliyatında En büyük fitnelerin ve günahların sebebi şeytan vesvesesinden Allah’a sığınmak duaların içinde defalarca bahsedilmiştir:
“Allah’ım! Bâtıni kötülükten, küçük günahları nâciz görmekten, şeytanın bize musallat olmasından, zamanın kötülük ve bedbahtlığından ve sultanın zulmünden sana sığınıyoruz.” (Sahife-i Seccadiye) (Prof. Dr. Haydar Baş / İmam Muhammed bakır (a.s.) /sayfa 423)
Uğur Kepekçi
