Uğur Kepekçi
Cimrilik gerçekten de insanlığın yüz karası hastalıklardan biridir. Farklı açılardan ele alarak ferdi ve toplumsal zararlarını gördükçe ve anladıkça; cimriliğin tehlikeli bir hastalık olduğunu daha iyi anlamaktayız.
Cimrilik hastalığının bu kadar büyük kusurlar arasında sayılmasının belki de en önemli tarafı; emanet kavramı ile alakalı olduğunu sanıyorum. Şöyle ki; Allah’ın bazı kullarını vesile kılarak, ihtiyaç sahiplerine vermeleri için emanet ettiği malın, servetin, ihtiyaç sahibine verilmemesiyle; bir hak gaspı da gündeme gelmektedir.
Bu sebeple yüce Allah, Kur’an-ı Kerimde ve Peygamberimiz de hadislerinde cimrilikten kurtulmamız için bizleri ikaz etmektedirler.
Prof. Dr. Haydar Baş hocamızı Zekât eserinde cimrilik konusuna bu kadar ehemmiyet vermesi de bundan kaynaklansa gerektir. Eserden devam edelim:
“O halde gücünüz yettiğince Allah’a isyandan kaçının. Dinleyin, itaat edin, kendi iyiliğinize olarak harcayın. Kim nefsinin cimriliğinden korunursa işte onlar kurtuluşa erenlerdir.” (Talak 64/ 16).
Mülkün gerçek sahibinin Cenâb-ı Hak olduğunu ve gerçek zenginin de yine O olduğunu, insanların cimrilik yapmaması gerektiğini ve cimrilerin akıbetlerinin felaket olacağını anlatan diğer ayet-i kerimeler şöyledir:
“De ki: Rabbimin rahmet hazinesine eğer siz sahip olsaydınız, harcanır korkusuyla kıstıkça kısardınız. İnsanoğlunun eli pek sıkıdır!” (İsra: 17/100).
“İşte sizler, Allah yolunda harcamaya çağırılıyorsunuz. İçinizden kiminiz cimrilik ediyor. Ama kim cimrilik ederse, ancak kendisine cimrilik etmiş olur. Allah zengindir, siz ise fakirsiniz. Eğer O’ndan yüz çevirirseniz, yerinize sizden başka bir toplum getirir, artık onlar sizin gibi de olmazlar.”(Muhammed: 47/38).
“Şeytan sizi fakirlikle korkutur ve size cimriliği telkin eder. Allah ise size katından bir mağfiret ve bir lütuf vaat eder. Allah her şeyi ihata eden ve her şeyi bilendir.” (Bakara: 2/268).
“Onlar cimrilik edip insanlara da cimriliği emrederler. Kim yüz çevirirse şüphesiz ki Allah zengindir, hamde lâyıktır.” (Hadid: 57/24).
Fudayl şöyle der: “İyi işler yapmak ve güler yüzlü olmak sevgi kazandırır ve kişinin cennete girmesini sağlar. Cimrilik ve asık suratlılık, insanı Allah’tan uzaklaştırır ve kişinin cehenneme girmesini sağlar”
İmam Bâkır (a.s.) buyurdu: “Kim Müslüman kardeşine yardım etmek ve ihtiyacını karşılamak için gayret göstermekten çekinirse, günahı olan, sevap da almayacağı bir ihtiyacı için çaba göstermeye düçâr olur. Allah’ın razı olduğu yerde malını infak etmekten sakınan cimri kimse de o malın kat kat fazlasını Allah’ın sevmediği bir yerde sarf etmeye düçâr olur.”
Süfyan-ı Sevrî anlatıyor:
Bir gün Cafer Sadık’ın huzuruna gittim ve “Senden sonra her zaman muhafaza edeceğim bir tavsiyede bulun” dedim.
“Tavsiyemi tutacak mısın ey Süfyan!” dedi.
Ben, “Evet, ey Resulullah’ın evladı” dedim.
Buyurdu ki: “Ey Süfyan! Durmadan yalan söyleyenin kişiliği olmaz, kıskanç kimse rahat yüzü görmez, çabuk bıkan, usanan insanın kardeşliği olmaz. Cimri insanla dostluk kurulmaz. Ahlaksız insanın da şerefi olmaz.”
(Prof. Dr. Haydar Baş, Kur’an ve Sünnet Işığında Büyük İslam İlmihali Zekât, Ocak 2020, Sayfa 249-251).
